Tinh giản biên chế gần 30%

Theo Bộ Nội vụ, so với số biên chế công chức, viên chức giai đoạn 2016 -2021, cả nước đã tinh giản với tỷ lệ gần 30% (chính xác là 29,96%). Một con số quá ấn tượng.

Nhiều năm trước đây, chúng ta cũng đặt vấn đề tinh giản biên chế nhưng kết quả không như mong đợi. Đặt vấn đề tinh giản biên chế là bởi vì ai cũng thấy bộ máy hành chính Nhà nước hết sức cồng kềnh; đã cồng kềnh rồi mà hiệu quả công việc lại không cao. Bộ máy này đã làm tiêu tốn rất nhiều ngân sách Nhà nước. Có những thời điểm, con số thống kê cho biết, một tỷ lệ rất lớn nguồn thu ngân sách là để chi thường xuyên, tức là chi để nuôi bộ máy.

Biết duy trì bộ máy hành chính công kềnh như vậy là gặp nhiều bất lợi, nhưng một thời gian dài, chúng ta không cải thiện được là mấy.

Thế thì tại sao trước đây thực hiện tinh giản biên chế khó khăn mà bây giờ làm được? Theo tôi có hai sự tác động. Thứ nhất là quyết tâm chính trị. Thứ hai là sự đòi hỏi ngày càng cao của thực tiễn, không cải cách bộ máy là không được mà tinh giản số lượng chỉ là một mặt. Mặt khác còn đòi hỏi cao hơn đó là nâng cao chất lượng phục vụ của nền hành chính công mới đáp ứng được những thay đổi của phát triển đất nước.

Về quyết tâm chính trị thì chúng ta thấy rõ. Không còn những hô hào chung chung mà được định lượng bằng những chỉ tiêu cụ thể. Ví dụ như các cơ quan, đơn vị giảm được hai người mới tuyển dụng một người. Về mặt ngân sách cũng phải siết lại, ví như đặt ra chỉ tiêu “pháp lệnh” hàng năm phải tiết kiệm bao nhiêu phần trăm và cắt luôn khi duyệt ngân sách.

Có thể nói, những chính sách như vậy đã có tác động trực tiếp đến thay đổi nhận thức của những đơn vị hành chính sự nghiệp. Một nguyên lý hiển nhiên là nhiều người thì ít việc làm. Ai từng làm trong đơn vị hành chính sự nghiệp đều biết rõ điều này. Cái mà người ta thường gọi “cơm vua ngày trời” có phần chính xác phản ánh thực tế hoạt động của đơn vị hành chính sự nghiệp. Áp lực chi ngân sách quá lớn cũng tác động đến quyết tâm chính trị – không thực hiện cải cách là không được.

Về yếu tố thứ hai là những đòi hỏi của thực tiễn. Thực tiễn bây giờ đã khác trước rất nhiều. Những đòi hỏi về sự nhanh chóng và thuận lợi của doanh nghiệp và người dân, nói rộng ra là của toàn xã hội cao hơn trước. Sự can thiệp của kỹ thuật số, chính quyền số là làm minh bạch hơn nhiều thứ. Để giải quyết thủ tục hành chính, không thể hẹn rày hẹn mai như trước được; vậy là tự thân nền hành chính đòi hỏi sự cải cách. Ngay bản thân nền hành chính cũng nhận ra không thể vận hành theo kiểu trì trệ như xưa được. Cùng với đó là sự đòi hỏi của xã hội ngày càng cao hơn; vậy là dẫn đến sự cải cách và kết quả của sự cải cách như chúng ta đã thấy.

Có một điều cũng cần nhắc đến đó là, đồng ý phải quyết tâm cải cách nhưng việc cải cách được thực hiện có lộ trình, có tình có lý. Những chế độ chính sách được ban hành kèm theo cho những người thuộc diện tinh giản cũng là một nguyên nhân quan trọng cho việc cải cách, tinh gọn bộ máy…

Nguyên Lê