Độc – lạ bánh canh từ bột chuối

Chắc chắn với người Huế, không ai lạ gì tô bánh canh – món để ăn chơi cũng đặng, ăn no cũng được.

Ngoài các nguyên liệu như cá, giò heo, chả cua; nước dùng, cách nêm nếm…, để tô bánh canh được đánh giá ngon hay không còn phụ thuộc vào sợi bột, và tùy sở thích, khẩu vị mà người ta sẽ dùng bột lọc, bột mỳ hay bột lộn.

Nhưng có lẽ, sợi bánh canh làm từ bột của quả chuối thì chắc hẳn rất ít người từng thử qua. Mà như chị Lê Thị Minh Châu (P. Kim Long – TP. Huế) phải xuýt xoa rằng quá bất ngờ và ngon ngoài sức tưởng tượng sau khi được thử qua.

Quy trình làm ra sợi bánh canh này không quá phức tạp. Chuối xanh sau khi hái xuống rửa sạch, gọt bỏ lớp vỏ bên ngoài sau đó xắt lát mỏng. Cũng như các chị các mẹ khéo tay, để không thâm đen, những lát chuối xanh được ngâm qua nước có pha thêm ít muối hoặc nước cốt chanh. Điều này giúp bột khi ra thành phẩm có màu nâu pha tím chứ không bị đen.

Hoàn tất các công đoạn sơ chế, những lát chuối trắng ngà được đem sấy khô, sau đó đưa vào máy xay thành bột. Và lúc này, người ta chỉ cần hòa thêm nước để hoàn tất công đoạn nhồi bột, tiếp đó cán mỏng, cắt sợi trước khi luộc hoặc cho thẳng vào nồi nước dùng đang sôi sùng sục, ngào ngạt hương đang chờ sẵn trên bếp trước những cặp mắt háo hức, những cánh mũi phập phồng, những chiếc bao tử đang réo rắt…

Cũng như những loại bánh canh khác, bánh canh làm từ bột chuối có thể bỏ thêm tôm, chả cua, giò heo, trứng cút, cá lóc, cá rô, chả lụa… tùy thích. Và trong cái rét ngọt, lắc rắc mưa xuân, sì sụp bên tô bánh canh nghi ngút khói được điểm xuyết bởi nhúm hành hoa xắt nhỏ, chẻ mỏng xanh trắng mơn man, vài lát ớt đỏ, dăm hột tiêu xay cay nồng ấm áp như là phương thức đánh bay cái ngán, cái ngấy của “thịt mỡ, dưa hành” ngày Tết và cả những ngày thường.

Nhưng, sợi bánh canh làm từ bột chuối có gì khác lạ? Bởi nếu không có sự khác biệt, cùng điều quan trọng là ngon, thì bột chuối hay bột mỳ, bộc lọc cũng chẳng khác gì nhau.

Là khi nếm qua, đoán chắc, sợi bánh canh từ chuối sẽ chinh phục được nhiều thực khách khó tính bởi độ mềm, dai, nhưng dễ cắn và trơn miệng. Cảm giác như là sự tổng hòa giữa bột mỳ và bột lọc cùng vị chuối thanh thanh dịu nhẹ, nhưng không gây chua miệng khiến người ăn khó chịu.

Và một điều quan trọng mà chắc hẳn nhiều người quan tâm, không chỉ cung cấp nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe hơn hẳn các loại bột khác, bánh canh từ bột chuối không gây nặng bụng, tăng cân nếu “lỡ” ăn nhiều bởi, bản thân quả chuối chứa hàm lượng chất dinh dưỡng dồi dào và có gần 20 công dụng tốt cho sức khỏe, như: giúp xương chắc khỏe, chống ung thư, hỗ trợ hệ tiêu hóa, giảm huyết áp, tăng cường thị lực, giải độc cơ thể, hạn chế tăng cân, đốt cháy mỡ bụng…

Ước tính, huyện A Lưới trồng gần 340ha, chủ yếu là chuối già lùn với diện tích trồng tập trung gần 100ha. Thời điểm 2018-2019, loại cây trồng không tốn công chăm sóc, ít sâu bệnh đã giúp người dân A Lưới, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số “sống khỏe” khi mỗi năm đem lại thu nhập khoảng 30-40 triệu đồng/ha.

Chị Hồ Thị Nga, Giám đốc HTX Sản xuất & kinh doanh nông sản an toàn (thôn Pâr Nghi, xã A Ngo) cho hay, diện tích chuối già lùn của HTX khoảng 20ha, mỗi tháng thu hoạch từ 6-7 tấn. Đến vụ thu hoạch, ngoài chuối được bán lẻ, bỏ mối tại một số chợ trên địa bàn huyện và một số nhà hàng ở TP. Huế thì chủ yếu nhập cho siêu thị GO! Huế.

Nhưng tiếc là chuyện vui không kéo dài. Từ năm 2020 đến nay, nhất là năm 2022, lượng chuối HTX nhập cho GO! Huế giảm mạnh, chỉ còn 1/10, khoảng 6 tạ. Nguyên do, cây chuối bước vào thời kỳ thoái hóa, cho quả không đạt yêu cầu về kích cỡ, hình dáng… Trong khi số chuối còn lại, một mặt các nhà hàng, quán ăn ở Huế nhập không nhiều, mặt khác bị thương lái ép giá, khiến người trồng chuối A Lưới lao đao.

“Mùa hè, thời điểm chuối vào vụ, HTX chỉ bán được khoảng 1 tấn. Số chuối còn lại không ai mua, bà con đành đem cho bò ăn. Đây cũng là tình trạng chung của tất cả người trồng chuối ở A Lưới”, chị Nga nói.

Sau nhiều lần và nhiều cách hỗ trợ kết nối để giải cứu chuối cho bà con nhưng không hiệu quả như mong muốn, chị Nguyễn Thị Huệ – Giám đốc Công ty TNHH MTV Hữu cơ Huế Việt (TP. Huế) tiếp tục lên ý tưởng “biến” chuối thành bột. Cách này vừa có thể giữ được lâu, vừa chế biến được nhiều loại thực phẩm bổ dưỡng khác nhau, mà sợi bánh canh là một ví dụ. Tiếp đó, loại bột này còn dùng để làm các loại bánh như bông lan, bánh mỳ, bánh biscuit… Đây là hướng đi mới Hữu cơ Huế Việt hướng đến.

“Sau khi hoàn tất một số quy trình liên quan bao bì, nhãn mác, công ty sẽ chuyển giao để HTX Sản xuất & kinh doanh nông sản an toàn đăng ký sản phẩm OCOP. Về phía công ty, ngoài thị trường trong nước, tương lai các loại bánh, bánh canh từ bột chuối còn là thị trường nước ngoài, bởi chúng tôi nhìn thấy tiềm năng được dự báo của những sản phẩm từ nguyên liệu này”, chị Huệ thông tin.

Xét về góc độ kinh doanh, đây là chuyện riêng của doanh nghiệp. Nhưng ở khía cạnh khác, việc “biến” số chuối thay vì cho bò ăn trở thành nguyên liệu để làm ra nhiều loại thực phẩm bổ dưỡng thì trong tương lai gần không chỉ giúp người trồng chuối A Lưới nói riêng, cũng như hơn 740ha chuối trên toàn tỉnh nói chung không còn đối diện nỗi lo với chính sản phẩm họ làm ra, mà còn khiến danh sách ẩm thực độc đáo xứ Huế nhiều hơn một món ngon.

Bài, ảnh: Võ Nhân