Thừa Thiên Huế Thừa Thiên Huế
Đoàn khai quật Bảo tàng Lịch sử quốc gia vừa thông báo về kết quả khai quật giai đoạn 2 tại Di tích núi Bân – đàn Nam Giao của vương triều Tây Sơn. Những di tích khai quật mới phục vụ cho công tác bảo tồn và hướng tới xây dựng di tích này trở thành Di tích quốc gia đặc biệt. Các chuyên gia đã tiến hành mở rộng các hố đào để làm rõ hơn quy mô và kết cấu phần chân của đàn. Từ kết quả thu được, có thể nhận thấy đàn tế thời Tây Sơn ở núi Bân có kỹ thuật xây dựng đơn giản, lợi dụng địa thế núi đá tự nhiên, được ban xẻ, bồi đắp tạo thành quy mô, kết cấu đặc biệt.
Di tích núi Bân – đàn Nam Giao của vương triều Tây Sơn
Đoàn khai quật Bảo tàng Lịch sử quốc gia tiết lộ kết quả khai quật giai đoạn 2 của Di tích núi Bân, đánh dấu một bước tiến mới trong công tác bảo tồn và phát triển di tích này trở thành Di tích quốc gia đặc biệt. Đây là di tích được xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1988, được xem là đàn Nam Giao của vương triều Tây Sơn, nơi Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế với niên hiệu Quang Trung vào năm 1788.
Quy mô và kết cấu của Di tích này đã được xác định rõ ràng hơn thông qua việc mở rộng các hố đào và phát triển nối tiếp ở các mặt. Diện tích khai quật được mở rộng giai đoạn 2 trên 200m2 cùng diễn biến địa tầng và vết tích kè móng xuất lộ đã đem đến những nhận thức mới, xác định rõ ràng hơn quy mô và kết cấu. Toàn bộ đàn tế gồm 3 tầng hình nón cụt chồng xếp lên nhau, phần đế đàn được ban xẻ, xắn thành góc, cạnh. Ngoài những cạnh đàn là vách núi đá tự nhiên, nhiều vị trí được xây xếp, bổ sung bằng gạch đá tạo thành mặt bằng hình bát giác (mỗi cạnh dài từ 32-33m). Tầng 1 bề mặt khá rộng, phía Bắc và Đông rộng gần 8m, riêng phía Tây thu hẹp 6,8m và phía Nam phình rộng đến 9,7m. Tầng 2 có bề mặt rộng từ 6,5 – 7,1m. Trong khi đó tầng 3 trên cùng – nơi thiết ngự cho Quang Trung hoàng đế làm lễ có dạng tròn gần hình trứng với đường kính chiều Bắc – Nam rộng 19m, Đông – Tây rộng 17,8m, mặt nền bằng phẳng.
Để xây dựng đàn tế, những nhà thiết kế đương thời đã lợi dụng địa thế núi đá tự nhiên, được ban xẻ, bồi đắp tạo thành quy mô, kết cấu đặc biệt. Tuy gấp gáp, nhưng những nhà thiết kế vẫn có ý thức quy hoạch, đem đến sự hài hòa, cân đối và đảm bảo thuyết tam tài “Thiên – Địa – Nhân” với 3 tầng hình tròn phía trên ở núi Bân. Điều này phản ánh rõ tính chất gấp gáp trong việc xây dựng đàn tế, lên ngôi hoàng đế của Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ.
Những di vật tìm thấy trong Di tích núi Bân bao gồm đá sa phiến dạng hòn, cục màu vàng nhạt, hoặc diệp thạch màu tím nhạt, xám xanh, xám trắng… đan xen là mảnh gạch vỡ. Niên đại gạch tập trung vào thế kỷ 18. Đàn tế thời Tây Sơn ở núi Bân có kỹ thuật xây dựng đơn giản, chủ yếu dựa vào yếu tố tự nhiên nên việc đầu tư xây dựng không đáng kể. Việc đế đàn hình bát giác còn mang ý nghĩa triết học sâu xa, như hình bát quái trong Kinh dịch hay có ý nghĩa “tứ thông bát đại” – thông cả 4 mặt suốt cả 8 phía, thể hiện tính chính danh, thông suốt trời đất.
Đoàn khai quật còn phát hiện dấu tích của hệ thống bậc cấp lên xuống phía Tây Bắc của đàn tế. Các dấu tích khá rõ ràng, có quy mô. Điều này cho thấy phù hợp yếu tố phong thủy, liên quan trực tiếp đến cung mệnh và tuổi của Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ.
Từ kết quả khai quật, đoàn đề nghị Sở Văn hóa và Thể thao chuẩn bị tư liệu, xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận núi Bân là “di tích quốc gia đặc biệt”. Việc này cần chú tâm đến việc khảo sát, đánh giá hiện trạng sử dụng đất, cơ sở hạ tầng ở khu lập quy hoạch; xác định ranh giới khu vực bảo vệ I, II, khu bảo vệ cảnh quan, khu hạn chế; định hướng phát huy
Hỏi đáp về nội dung bài này
1. Di tích núi Bân được xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm nào?
– Di tích núi Bân được xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1988.
2. Giai đoạn 2 của cuộc khai quật Di tích núi Bân được thực hiện vào tháng nào?
– Giai đoạn 2 của cuộc khai quật Di tích núi Bân được thực hiện vào tháng 7/2022.
3. Quy mô và kết cấu của Di tích núi Bân đã được xác định rõ ràng hơn như thế nào sau cuộc khai quật giai đoạn 2?
– Quy mô và kết cấu của Di tích núi Bân đã được xác định rõ ràng hơn sau cuộc khai quật giai đoạn 2 thông qua việc mở rộng các hố đào và phát triển nối tiếp ở các mặt để làm rõ hơn quy mô và kết cấu phần chân của đàn.
4. Tầng 3 trên cùng của đàn tế ở núi Bân có dạng gì và có kích thước như thế nào?
– Tầng 3 trên cùng của đàn tế ở núi Bân có dạng tròn gần hình trứng với đường kính chiều Bắc – Nam rộng 19m, Đông – Tây rộng 17,8m, mặt nền bằng phẳng.
5. Đề nghị gì được đưa ra sau cuộc khai quật giai đoạn 2 của Di tích núi Bân?
– Đề nghị được đưa ra sau cuộc khai quật giai đoạn 2 của Di tích núi Bân là cần sớm chuẩn bị tư liệu, xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận núi Bân là “di tích quốc gia đặc biệt” và phải chú tâm việc khảo sát, đánh giá hiện trạng sử dụng đất, cơ sở hạ tầng ở khu lập quy hoạch; xác định ranh giới khu vực bảo vệ I, II, khu bảo vệ cảnh quan, khu hạn chế; định hướng phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch bền vững; quy hoạch không gian kiến trúc cảnh quan; dự báo tác động môi trường và đề xuất các biện pháp bảo vệ môi trường.
Nguồn thông tin được tham khảo từ: baothuathienhue
Nội dung được biên tập, sáng tạo thêm bởi: thuathienhue_org
