Những mặt trời lekima

Kể cũng thật lạ, vì ở làng tôi, lũ trẻ nít ai cũng biết vị trí của những cây lekima trong làng. Ngay dốc xuống xóm Chợ là những cây lekima khẳng khiu, gầy nhom mọc ven đường, chen lẫn với nào cây duối, đùng đình, lưỡi hổ mọc hoang. Còn trong làng, nhà bác C. có cây lekima ấn tượng nhất vì thân cây to lớn, đám lá mọc chen chúc trên những cành cây lực lưỡng.

Vào những ngày hè, chúng tôi thường chơi nhiều trò chơi dưới tán cây này. Bóng cây râm mát, thân cây, cành nhánh chắc nịch để tha hồ nhún nhảy, đu xà chứ chẳng èo uột, dễ gãy giòn như thân khế.

Mùa hè cũng là mùa lekima trổ bông. Những chùm hoa nhỏ tí như mũi tên nhí cứ lấp ló đầu cành. Cứ mỗi ngày qua đi, chùm hoa ấy dần dần biến đổi. Để chẳng biết từ lúc nào, những đóa hoa hao hao hoa sapoche ấy đã biến thành mớ quả lekima nho nhỏ, xanh xanh.

So với các loại quả khác, việc đợi chờ lekima chín đối với lũ trẻ nít chúng tôi khá lâu. Trong khi chờ đợi, dạ dày và chiếc mũi xam xám màu bồ hóng vì đun bếp củi, bếp trấu của đám trẻ ở làng tôi đã được lấp đầy bởi hương vị của những quả thị. Chờ mãi, chờ hoài, đến khi bầu trời không còn ngăn ngắt xanh, những cơn mưa trút xuống dồn dập và cái lạnh dần về, lúc ấy lekima mới chịu nứt vỏ để thả mình rơi lộp bộp.

Có thể ủ cho lekima chín từ từ. Nhưng với chúng tôi lúc ấy, lekima ngon nhất là những quả tự chín, tự rụng. Bởi thế, từ lúc vỏ quả dần chuyển sang vàng nhạt, rồi vàng hươm và có những đường nứt nho nhỏ, lũ trẻ ranh chúng tôi đã “canh me” suốt nơi nhà bác C. Để khi có cơn gió quét qua, đám lá xào xạc, những quả lekima cũng đong đưa theo rồi rơi xuống, kéo theo đó là tiếng hò reo vang trời của đám trẻ.

Lekima đặc trưng bởi màu vàng bắt mắt, mùi thơm thơm, béo ngậy như lòng đỏ trứng gà. Bởi thế, ngoài cái tên lekima, trái trứng gà cũng là cái tên thường gọi khi người ta nhắc đến loại quả này.

Tùy mỗi cây và chất đất trồng, lekima cho mỗi dáng quả đặc trưng riêng. Nơi dốc Chợ, quả lekima thuôn thuôn, bèn bẹt, đuôi quả nhọn và sắc. Trong khi đó cây lekima tại nhà bác C. lại cho mớ quả lekima vừa to, vừa đẹp như những quả đào tiên. Những tưởng khi mùa mưa đến, thịt quả sẽ nhạt thếch, nhưng khác với hình ảnh thớ thịt bơ bở, mùi vị của lekima lại đậm đà khó cưỡng.

Nhớ khi tôi còn là cô học trò nhỏ, đi học bằng xe đạp đường xa. Dù mưa gió, tôi vẫn thường chọn về bằng dốc Chợ thay vì trục đường bằng phẳng và ngắn hơn. Cứ hơn 11h, khi đám bạn đều đã gần về đến nhà, tôi vẫn còn thơ thẩn ngắm nhìn những gốc lekima khẳng khiu ven con dốc.

Dưới cơn mưa tầm tã, những quả lekima chín rục chẳng biết từ bao giờ đã vội rơi và không còn mang hình thù gì nữa. Thịt quả, hạt quả vương vãi khắp mọi nơi. Cạnh đó, vẫn có những quả lekima kiên cường, dù rơi nhưng với lớp vỏ ít vết nứt, chúng vẫn nằm trên đường. Thật lạ lùng vì ngay dưới cơn mưa nặng hạt, chúng vẫn mang vẻ đẹp của thức quả chín, ngon lành, thơm lừng và sẵn sàng đợi chờ bàn tay người nhặt.

Gói ghém mớ quả lekima ấy, cẩn thận cho chúng vào chiếc giỏ xe đạp cũ kỹ, tôi hí hửng với thành quả của mình rồi băng băng leo dốc, đạp xe về nhà. Vào đến sân, giở những tờ giấy đã thấm ướt mưa loang vết mực, mớ quả lekima to có, nhỏ có ấy như sáng bừng lên sau khi được gột rửa sạch. Trong chiếc giỏ xe bị gỉ sắt vẫn chưa kịp sơn lại, mớ quả lekima ấy chẳng khác nào những mặt trời tí hon, tỏa màu vàng ấm áp, tươi vui hiếm hoi giữa những ngày mưa gió.

Mai Huế