Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời

Cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và bản nhạc “Nối vòng tay lớn”. Ảnh: Tư liệu

Trong dòng chảy âm nhạc Việt Nam có những ca khúc gắn liền với những sự kiện lịch sử trọng đại. Đặc biệt hơn, trong đó có những ca khúc xuất hiện tức thời với một sự kiện lịch sử, được hàng triệu người hát vang trên đường phố, trên công trường, quảng trường, trên chiến lũy, trên đường hành quân như: Tiến quân ca, Giải phóng Điện Biên, Giải phóng miền Nam, Như có Bác Hồ trong ngày đại thắng, Nối vòng tay lớn… Những ca khúc ấy đã làm náo nức lòng người, cổ vũ hàng triệu người nắm tay nhau “nối vòng tay lớn”, hòa hợp dân tộc, thực hiện một nhiệm vụ chính trị quan trọng… Những bài hát ấy trở thành máu thịt, tâm hồn của người Việt Nam, đi vào lòng người một cách rất tự nhiên, nhẹ nhàng và sâu lắng. Có những ca khúc xuất thần, ca từ mộc mạc, bình dị nhưng có sức sống mãnh liệt, được nhiều thế hệ người Việt Nam hát bằng cả trái tim của mình.

Trịnh Công Sơn sáng tác “Nối vòng tay lớn” từ năm 1968, năm 1970 lần đầu tiên được hát tại trại Nối vòng tay lớn dành cho thanh niên, sinh viên, học sinh miền Nam, tổ chức trong ngày 24 và 25/4/1970. Chiều 30/4/1975, Trịnh Công Sơn hát “Nối vòng tay lớn” trên sóng Đài phát thanh Sài Gòn. Trong bài phát biểu trước các bạn trẻ Việt Nam trong chuyến thăm vào tháng 5/2016, cựu Tổng thống Barack Obama đã nói: “Chúng tôi vô cùng lạc quan vào tương lai quan hệ hai nước. Niềm tin của tôi chính là tin vào tình hữu nghị của chúng ta, như Trịnh Công Sơn đã viết trong bài Nối vòng tay lớn”. Gần đây nhất, vào tối 5/3/2018, trong chuyến thăm hữu nghị 5 ngày (từ 5/3 đến 9/3/2018) của đoàn thủy thủ Hạm đội 7 Hải quân Mỹ, gồm tàu sân bay USS Carl Vinson, tàu tuần dương USS Lake Champlain và tàu khu trục USS Wayne E.Meyer, đã có chương trình hát “Nối vòng tay lớn”, bài hát kết thúc chiến tranh ở Việt Nam, tại cầu Rồng, TP. Đà Nẵng. Tối hôm đó Đại sứ Mỹ Daniel Kritenbrink đã phát trực tiếp phần biểu diễn của Hạm đội 7 trên Facebook cá nhân. Đoạn clip này nhận được hơn 9.400 lượt thích và 2.900 bình luận, 6.100 người chia sẻ clip.

Tôi rất tâm đắc và cảm thấy rất thú vị khi “Như có Bác Hồ trong ngày đại thắng” và “Nối vòng tay lớn” đã thay thế cho bài hát “Kết đoàn”, một bài hát của Trung Quốc.

Từ thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1946-1954) và trong hai mươi năm hòa bình ở miền Bắc, mỗi khi sinh hoạt tập thể đều hát vang bài “Kết đoàn”. Bài hát được Bác Hồ dùng như một lời nhắc nhở đoàn kết. Sinh thời Bác thường bắt nhịp cho cả tập thể hát trong các cuộc họp mặt, lúc bế mạc, chia tay. Bản dịch bài hát này sang tiếng Việt rất hay, phổ quát, nước nào cũng dùng được.

Nhưng chúng ta đã có bài hát hay hơn để thay thế. Người Việt Nam tự hào khi hát bài hát Việt Nam thay thế cho bài hát nước nước ngoài. Đó là “Như có Bác Hồ trong ngày đại thắng” của nhạc sĩ Phạm Tuyên và “Nối vòng tay lớn” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.

Riêng về nhạc Trịnh Công Sơn, ca từ giàu tính triết lý nhưng bản thân tác giả không phải là vĩ nhân, cũng không phải nhà hiền triết. Vì thế, khi tham gia Ban vận động dựng tượng Trịnh Công Sơn, tôi đã ngỏ lời về một chân dung Trịnh Công Sơn từ hòa hợp, bao dung, gần gũi, thân thiết, có khả năng làm cho mọi người xích lại gần nhau, “gần gũi nhau thêm mạnh khối đời” (Từ ấy – Tố Hữu). Bức tượng này sẽ được dựng trong công viên Trịnh Công Sơn ở ngã ba sông Hương và sông hộ thành Đông Ba, đầu gối vào phố cổ Gia Hội, mặt hướng ra sông Hương, lấy Ngự Bình làm tiền án, dãy Kim Phụng giăng ngang tạo nên một vùng cảnh quan rộng lớn. Theo đồ án quy hoạch và thiết kế của KTS. Hồ Viết Vinh, công viên có diện tích khoảng 6,2ha kéo dài gần 1km dọc theo sông Hương, ngó qua chợ Đông Ba, Đập Đá, cồn Hến, cảnh quan mặt nước bao quanh. Công viên có hai phần liền kề: Không gian “Nối vòng tay lớn” và Không gian Vườn âm nhạc.

Không gian “Nối vòng tay lớn” là hình tượng vòng tay Việt Nam với một vòng tròn 2 lớp tạo thành cánh đồng Việt Nam: một ý tưởng thoát thai từ khát vọng hòa bình trong âm nhạc Trịnh Công Sơn. Tượng nhạc sĩ Trịnh Công Sơn mang vóc dáng khoan thai thoát ra từ thế đứng núi sông. Ông đứng như một biểu tượng cho khát vọng hòa hợp dân tộc, cho tình yêu nhân loại và cho cả thân phận con người. Mỗi lần bước chân vào không gian này, ta như nghe lại giai điệu hùng tráng tươi mát, ta như đi để từng bàn tay nắm lại nối thành một khối thống nhất mang tên Việt Nam.

Không gian Vườn âm nhạc là sự ngưng đọng giai điệu của thiên nhiên qua lời tình tự của cỏ cây, hoa lá, chim muông và vạn hữu.

Thanh Tùng